Na początku lat 70. Aretha Franklin była już wielką gwiazdą muzyki soul z licznymi hitami na koncie. Przygotowując się do nagrania kolejnego albumu postanowiła powrócić do korzeni, czyli kościoła, który był nierozerwalnie związany z jej rodziną (Aretha była córką znanego pastora). Tak narodził się pomysł na album „Amazing Grace” nagrany w małym kościele w L.A. z udziałem publiczności. Koncept zainteresował ludzi z Warner Bros., bo studio rozglądało się za kolejnym dokumentem muzycznym, który wzorem „Woodstocku” pozwoliłby im zebrać solidny zysk przy niewielkim wkładzie finansowym w proces realizacji. Do kościoła wysłano więc ekipę filmową, kierowaną przez Sydneya Pollack’a, nagrodzonego już Oscarem, która zarejestrowała całe wydarzenie. „Amazing Grace” zostało nie tylko najlepiej sprzedającym się albumem w karierze Arethy, ale także w historii muzyki Gospel. Dokument jednak ostatecznie nie trafił do kin.
Projekt został pogrzebany, bo przy postprodukcji pojawiły się poważne problemy z synchronizacją dźwięku z obrazem. I tak przeleżały sobie te nagrania przez kilka dekad, aż dopiero kilka lat temu Alan Elliott postanowił je odkurzyć i przy pomocy dzisiejszej technologii cyfrowej poradzić sobie z dawnym problemem. Nie zakończyło to jednak wyboistej drogi dokumentu na ekrany kinowe, bo jego premierę zaczęła blokowała sama Aretha Franklin. Nie dokopałem się do konkretnych przyczyn tego zachowania, ale dość wymowne jest, że pierwsze publiczne pokazy filmu miały miejsce dopiero krótko po śmierci artystki.
Po tym przydługim wstępie czas na zadanie najważniejszego pytania. Czy warto poświęcić temu czas? No cóż, to zależy. „Amazing Grace” to zapis koncertu (a konkretnie to dwóch występów). Tylko tyle, aż tyle. Jest to więc możliwość bycia świadkiem narodzin jednego z najważniejszych albumów w swoim gatunku. Szansa zobaczenia wielkiej artystki w najwyższej formie, gdy była już na szczycie, a na widnokręgu jawił się kolejny łańcuch górski do zdobycia. Okazja doświadczenia namiastki duchowej ekstazy, którą przeżywały osoby obecne w tamtym kościele, albo tylko przyglądnięcia się temu zjawisku z fascynacją jeżeli nie zaliczamy się do osób wierzących. Przede wszystkim jednak jest to po prostu kawał dobrej muzyki. Aretha miała głos jak dzwon, a tutaj jest totalnie oddana muzyce, w pełni na niej skupiona, milcząca pomiędzy utworami, oddająca wtedy miejsce przy mikrofonie swemu ojcu, jakby świadomie chciała służyć jedynie jako narzędzie do przekazania czegoś ważniejszego, pragnienia istotniejszego od zrobienia dobrego show, bo chęci natchnienia ludzi duchową treścią. Oczywiście zapewne niemniej istotna była też artystyczna pogoń za ideałem, czyli nagrania materiału najwyższej jakości, który broniłby się w oderwaniu od koncertu.
Co nie znaczy, że sam koncert jest tutaj nieistotny. Od zawsze mnie fascynowała energia takich religijnych zebrań w amerykańskich kościołach i stopień ogromnego zaangażowania uczestniczących w tym osób, jakże odmienny od tego, co znamy z wielu polskich kościołów. Pollack pięknie uchwycił tę energię w swoim dokumencie, nie zapominając o żywo reagującym tłumie (można w nim czasem wyłapać młodego Micka Jaggera), ale też sporo miejsca poświęcając studiowaniu głównej bohaterki, stawiając chociażby na duże zbliżenia jej twarzy, przyglądając się z fascynacją pracy ust i różnych mięśni wiążących się z muzyką wydobywającą się z gardła piosenkarki .
Jeżeli brzmi to jak coś, co mogłoby przypaść Wam do gustu, a słysząc Gospel nie wzdrygacie się, to zróbcie sobie prezent i upolujcie ten dokument na dużym ekranie. Z porządnym kinowym nagłośnieniem doświadczenie tylko zyska na mocy i intensywności, a łatwiej też będzie zapomnieć o świecie i przenieść na półtorej godziny do tego małego kościoła. Film będzie można niebawem zobaczyć podczas American Film Festival, a później (premiera 15 listopada) to już raczej tylko w kinach studyjnych.